ንሕና ኤርትራውያን ፉሉያት ኢና ዘብለና እንታይ ስለ ዝኾና ኢና? ብሕምቀትናዶስ ዋላ ብመንፋዕትና?
ፉሉያት ኢና ዘብለና እንተሎ ሕምቀትናያ። ንሕምቀትና ንሕና ኤርትራውያን ፉሉያት ኢና ኢልና ኢና ንሕበነላ። ብሕምቀትና ግን እንገብሮ ገጋታት ንሰማዒ ህዝቢ ዓለም ዘደንጹ፡ ኣብ ዓለም ዘይተገብረን ዘየለን ኣብ ኤርትራውያን ንገብሮ ነገር ግን ማእለያ የብሉን።
- ንኣብነት ሃገርና ኤርትራ ካብ ባዕዲ ኢትዮጵያ ሓራ ኣብ ዘውጻናያ ሉኡላውነት ዘረጋገጽናሉ ኣብ 1991 ዓ.ም. ዋዓል ሕደር ዘይብሉ ቅዋማዊ ንድፊ ተኺልካ ህዝባዊት መንግስቲ ኤርትራ ከነቕዉም ዝግባኣና ዝነበረ መመኽነታ ግዚያዊ መንግስቲ ዝብል ምስምስ ፈጢሮም፡ ብግዚያዊ መንግስቲ ክሳብ እዛ ዕለት እዚኣ ን26 ዓመት ሃገር ዝመርሕ ዘሎ ውልቀ መላኺ ኢሰያስ ኣበይየነይቲ ሃገር ኢዩ’ሞ ተራእዩን ተሰሚዑን ንኽንድዚ ዓመታት ዝኣክል ዝመርሕ መራሒ። ብግዚያዊ መንግስቲ ተባሂላ ትማሓደር ሃገር ኣላዶ። ብጀካ ኣብ ኤርትራ ኣብ ኤርትራውያን።
- ኣበየነይቲ ሃገር ከ ኣላ ብዘይ ቅዋም እትማሓደር ሃገር። ዲክታተራዊ ስርዓት ትኹን ዲሞክራሳዊት ሃገር። ብጀካ ኣባና። እዚ ሓደ ካብቲ ዘደንጹ ነገር እንገብሮ ኣብነት ሕምቀት ፍሉይነትና ኢዩ።
ከምቲ ኣብ ሃገርና ዝካየድ መስርሕ ፖለቲካ ኣብ ህዝብታት ዓለም ንለውጢ ንምምጻእ ንኽንድዚ ዝኣክል ዓመታት ግዜ ኣይወስድን’ዩ ንኽቅይር ኢኹን ስጉምቲ ንኽወስድ። ብፍላይ ንስጉምቲ ዝምልከት።
- ንኣብነት ባህሪያት ስጉምቲ ንምውሳድ ዘለና እምነት ኣብ ኤርትራውያን ሓደ ካብቲ ሕምቀት ስንፍናና ምዃኑ ግን ባሓቂ’ዩ ዘደንጹ፡ ንምሳለ ጂ15 ኣብነት ተወሲድና ምስ ኣቦ ጓይላ ኢሰያስ ንቡዙሕ ዓመታት ምስኡ ዝተቓለሱ ከም ኣጻብዕቲ ኣእዳዎም ጠባዩን ተግባሩን ዝፈጥጥዎ ክንሶም ብሕጋዊ መስርሕ ከም ዝሰርሑ ያኢ ብሕጊ ከራኽቡሉ ኢሎም ምሕሳቦም ሓደ ካብቲ ዘደንጹ ነገር ኢዩ። ተባላሒቶም ጥራሕ ኢዮም ስጉምቲ ዝውሰደሉ መንገዲ ተጣቢቦም ከቃብጽዎ ኢዩ ነይርዎም።
- ናይ ስጉምቲ ንሰብ ገበናት ዘይምውሳድ ዋላውን ኣብ ተቓውምቲ ደንበ ከይተረፈ እዚ ኣተሓሳስባ እዚ ኣሎ።
- ስጉምቲ ሰብ ገበናት ምውሳድ ማለት ብኣተሓሳስባ ፉሉይነት ኤርትራውያን ኣብ ቤተ ሰብካ ደም ምፍሳስ ኢዩ ዝርዳኣና። ብውልቀ ሰብ ደም ዘፋስስን፡ ብመልክዕ ሃገር ኢኹን ብውድባዊ መስርሕ ኣብ ትሕቲ ምምሕዳር ተቖጺሩ ሰብ ዘጥፍእን ዘሕልቕን ፈላሊና ዘይምርኣይና ግን ሕምቀት ፉሉይነትና ኢዩ እቲ ጸገም።
ስለዚ ከኣዩ ህዝቢ ዓለም ንኸምዚኣቶም ዝኣመሰሉ ሰብ ገበናት ስጉምቲ ንኽውሰደሎም ዜጋታታ እታ ሃገር ብውልቆም ይኹኑ ብጥርኑፍ መስርሕ ድሕር ዘይብሉ ንኽፍጽሙ።
- ቀንዲ ሓደ ካብቲ ጸገም ናይ ኤርትራውያን ሕማም ኣንነት ዘይለቅቅ ድሑር ዝንባለ ዘይሙዕቡል ኣታሓሳስባ ኢዩ።
- ክፍወስ ዝግበኦ ዓቢ ነገር ክንሱ ኣብ ህዝቢ ኤርትራ ከም ህዝቢ መጠን ብሃገራዊ ኣተሓሳስባ ክህነጽን ክስራሓሉን ምተገበኤ ሽግርና ብዘይ ጸገም ክፍታሕ። ናይ ኣውራጃውን ዓዳውን ኣተሓሳስባ ካብ ተግባርና ክሕከኽ ኢግበኦ። ዓዳውን ኣውራጃውን ኣተሓሳስባ ሒስካ ተምጾ ለውጢ የለን እንትርፎ ተታሓሒስካ ምዕናው እንበር ካልእ የለን። ውጺኢቱ ሓላሊኹ ሒዙና ዘሎ ሰልሚ ኣብ ባይታ ዝረኤ ዘሎ’ዩ። ን26 ዓመት ንለውጢ ፍሬ ከየምጻእካ ገደብ ዘይብሉ ግዜ ክትጓዓዝ እንታይ ማለት ኢዩ። ወይ ባዕሉ እቲ ስርዓት ዓኒዩ ክወድቕ ኢዩ እቲ ትጽቢት ክኸውን ዘለዎ። ብድሕሪኡ ዝወለደት ትውለድ ከምሻሙ ድልየትና እንተቐኒዑልና ግርም እንተዘይቀኒኡ ኸኣ ዳግማይ ቃልሲ ምፍጣር ማለት ኢዩ።
- ተዘይኮይኑ እዚ ኣረሜን ስርዓት እዚ ነቲ ሓደ መሪጹ፡ ነቲ ካልእ ሓሪዩ፡ ነቲ ሓደ ሒዙ ኣይኮነን ዝጫፋጭፈና ዘሎ። ተር ከም ዓተር’ዩ ዘጽንተና ዘሎ።
- ኣብ ውድባዊ ቃልስን፡ በርገሳውያን ማሕበራትን እነካይዶ መስርሕ ቃልሲ ዘደንጹ ተግባታትን ንቃልስና ንድሕሪት ዝጎትትን ጸላኢና ኣብ ቅድመና ተገቲሩ እናሃለወ ተጠርኒፍና ከነድምዕ ካብ ዘይምኽኣልና እቲ መደንጸዊ ኣተሓሳስባና ኢዩ።
- ኣውራጃውን ዓጋውን ኣብ ኤርትራ ክሕከኻ ወይውን ካልእ ቅርጺ ክሕዛ ኣለዎን ማለት ግን ኣይኮነን። ከምቲ ዘለዎኦ መለለይ ናይታ ሃገር ቅርጺ እንዳሃለዎኦ ኮይኑ፡ ህዝቢ ኤርትራ ብውልካዊ ዋኒኑን ድሌቱን ኣብ ዝመጨዎን ኣብ ዝመረጾን ንኽመርጽን ኤርትራዊ ዜጋ ካብ ኮነ እንታይ ጸገም ኣለዎ ኣብ ዝደለዮ ኣውራጃ ኢኹን ዓዳዊ መሪጹ ንኽነብር። መስርሕ ቅዋም ናይታ ሃገር ጥራሕ ኢዩ ወሳኒ።
- ኤርትራ ሃገርና ሉኡላውነታ ብ1993 ዓ.ም. ዓለማዊት ሃገር ዘመስከረት ኢያ። ኮይኑ ግን ሕሰም ኣይትርከቡ ኢዩ ነገሩ፡ በዚ ዘሎ ኣረሜናዊ ጉጅለ ውልቀ መላኺ ኢሰያስ ግን ህዝቢ ኤርትራ ንቡር ምንባር ተሓሪምዎ ብባርነታዊ ዲክታተራዊ መግዛእቲ መሪርዎ ዝነብር ዘሎ ህዝቢ ኢዩ። ካብዚ ስርዓት እዚ ዘናግፎ ለውጢ ንምምጻእ ጥራሕ ኢዩ ዘድሊዮ ዘሎ።
ኤርትራ ሃገርና ነቲ ሓደ ኣይትቀቦ ነቲ ሓደ ኣይትርቆ ንኹሉ ኤርትራዊ ዜጋ ማዕረያ ትብጸሖ። ብኤርትራዊ ሃገራዊ ኣተሓሳስባ ጉዕዞና ንህነጾ ሽግርና ብዝቐለለ ትልሚ ክንፈትሖ።
